Büyükşehir adıyla 29 eyalet!
Alt yapısı Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından hazırlanan, finansmanı AB kasasından karşılanan ve kamuoyunda “özerlik-eyalet” yasası olarak değerlendirilen  “Yerel Yönetimler Reform Paketi”nin bu hafta TBMM’de görüşülmesi bekleniyor. ABD ve AB’nin dayattığı tasarının kanunlaşması durumunda, Türkiye 29 büyükşehire bölünecek.
 
Başkana diplomatik pasaport
İl sınırı büyükşehir belediye sınırı sayılacak ve belediye başkanları süper yetkiler ile donatılmış olacak. Vali ve büyükşehir belediye başkanlarına ayrıca diplomatik pasaport verilecek. Bu modele göre, büyükşehirlerin sınırı ilin sınırları olacak. Beldeler mahalleye dönüşecek. İlçelerdeki imar, itfaiye, ulaşım, zabıta gibi yetkiler ise başkana geçecek.
 
Diyarbakır bu yasayı bekliyor
MHP Kayseri Milletvekili Yusuf Halaçoğlu, paketin yasallaşması halinde eyaletleşme sürecinin önünün açılacağını vurguladı. Halaçoğlu, “Osmanlı’da bile olmayan sistem getiriliyor. Özel kanunlarla özerklik sağlanacak. Diyarbakır Belediye Başkanlığı’nın ne hale geleceğini düşünün. ABD, Almanya ya da diğer ülkelerde olduğu gibi federasyona gidilir.” GÜNCEL, Sayfa 8

Eyalet kokan tasarı Meclis gündeminde!
Türkiye’yi bölme sürecini başlatacağı değerlendirmesi yapılan “Yerel Yönetimler Reform Paketi” TBMM’de ele alınacak.
AKP siyasi ve hukuk işleri başkanlığı bünyesinde oluşturulan 5 milletvekili tarafından hazırlanan Yerel Yönetimler Reform Paketi olarak bilinen ve eyalet sisteminin önünü açacağı değerlendirilen paket bu hafta TBMM Genel Kurulu’nda ele alınacak Başbakan Tayyip Erdoğan’ın  Meclis açıldığında çıkartılması talimatı verdiği düzenlemeye göre nüfusu 750 bini geçen 13 il büyükşehir olacak. Düzenlemeye göre Aydın, Denizli, Muğla, Tekirdağ, Trabzon, Şanlıurfa, Kahramanmaraş, Balıkesir, Van, Manisa, Hatay, Malatya ve Mardin, 2013’te yapılacak seçimde ilk kez büyükşehir belediye başkanı seçecek. Varolan büyükşehirlerin sınırlarının il mülki sınırları olması nedeniyle mahalleye dönüştürülen 6 bin 430 köy ve 9 bin 612 orman köyü olmak üzere  16 bin 82 köyün tüzel kişiliği sona erecek.  Tasarının kanunlaşması durumda 29 büyükşehir, 500 büyükşehir ilçesi, 52 il belediyesi ve bunlarda 416 ilçe ve 395 belde belediyesi olacak.. Tasarının gerekçesinde. “Kanun tasarısıyla, mevcut yerel yönetim yapısı ile yerel nitelikteki kamu hizmetlerinin etkin ve verimli bir şekilde sunulması olanağı kalmayan bazı illerde, bu hizmetlerin vatandaşlarımızın artan beklentilerini karşılayabilecek nitelik ve kabiliyetle donatılmış, ideal ölçekte etkin hizmet sunma potansiyeline sahip yerel yönetimlerce sağlanması öngörülmekte ve bu doğrultuda düzenleme yapılmaktadır” ifadeleri kullanıldı.
 
İlk adım
İl sınırı büyükşehir belediye sınırı sayılacak ve belediye başkanları süper yetkiler ile donatılmış olacak. Vali ve büyükşehir belediye başkanlarına ayrıca diplomatik pasaport verilecek. Bu modele göre, büyükşehirlerin sınırı ilin sınırları olacak. Beldeler mahalleye dönüşecek. İlçelerdeki imar, itfaiye, ulaşım, zabıta gibi yetkiler ise başkana geçecek. Yetkilerini büyükşehire kaptıran ilçe belediyelerine ise ’mezarlık, mezbaha, hal, köylere ulaşım’gibi görevler kalacak. AKP’nin büyükşehirlerle ilgili bu hazırlığı, eyalet sisteminin altyapısı olarak değerlendiriliyor. Yeni anayasa içine başkanlık ve eyalet sistemini koyma gayretindeki AKP,  başkanlık sistemini kamuoyunda tartışmaya açarken eyalet sistemini, bölünme endişelerinden dolayı fazla seslendiremiyor. Ancak yeni Büyükşehir Yasası ile yetkilerin başkanda toplanması, eyalet sisteminin ilk adımı olacağı öne sürülüyor.

AKP’de fire korkusu
Bu arada, AKP’de bu kanun tasarısının oylamasında da fire korkusu yaşanıyor. Milliyetçi milletvekillerin 1 Mart Tezkeresi’nde olduğu gibi, eyalet sisteminin önünü açacak bu düzenlemenin aleyhinde oy kullanabileceği belirtiliyor. Bunun da AKP yönetimini kaygılandırdığı siyasi kulislere yansıdı.

Bölünmenin yolunu açabilir
TBMM’de görüşülecek olan Büyükşehir Kanunu Tasarısı’na CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan’dan tepki geldi. Tezcan, “Toplumun önemli bir kesiminde eyaletleşme, federasyon, Türkiye’nin üniter yapısını tehlikeye sokma gibi konularda ciddi endişeler var” dedi. Tezcan, “Bu AKP’nin otoriter yapılaşmasının bütün yetkileri tek elde toplayan yaklaşımının bir başka örneği. Erdoğan bugüne kadar adım adım yaptığı bütün yetkileri tek adamda toplama, tek adam diktatörlüğü kurma yolunda bir adım atıyor” dedi. Bülent Tezcan sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu Türkiye’yi demokrasiye değil, faşizme götüren bir süreçtir. Bunu tartışmazsanız bölünme tehdidiyle ilgili ve Türkiye’nin üniter yapısıyla, bölünme ile ilgili kaygılar tehditler haklı olarak oluşur insanlarda. Halkın egemenliğini ortadan kaldıran, iktidarı daha çok merkezileştiren yerel demokrasiyi ortadan kaldıran bir düzenlemedir. Haklı olarak kamuoyunda  ‘gizli ajandalarındaki, kafalarının arkasındaki bir başka planı hayata geçiriyorlar’ şüphesi oluşuyor.”

Osmanlı’da bile yoktu
MHP Kayseri Milletvekili Yusuf Halaçoğlu da, “Tasarının bu şekilde geçmemesi için elimizden gelen her türlü gayreti göstereceğiz” dedi. Halaçoğlu, “Bunu biz de Türkiye’nin bölünmesi yönünde önemli bir adım olacağı, aynı zamanda ayrıştırıcı olacağı düşüncesindeyiz. Anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olacağı düşüncesindeyiz aynı zamanda. Bir çok konuda aslında teamüllere, hukuka, Anayasa’nın 3. maddesinden başlamak üzere bir çok maddesine de aykırı olduğu düşüncesindeyiz” ifadelerini kullandı. Yusuf Halaçoğlu, “Bu eyaletleşme sürecinin önünü açar. Belediye sınırlarının il sınırlarına kadar genişletilmesi zaten bu anlamı taşır. Nitekim tekele dönüyor. Bütün belediyeler ilçe belediyeleri dahil hepsi Büyükşehir belediye başkanlığına bağlanıyor. Bütün bütçe harcamaları yine buraya bağlanıyor. Seçilmiş bir kişiye tamamen bir mekanizmayı teslim etme anlamına gelecek bu. Bu da Osmanlı Devleti’nde bile olmayan ki Osmanlı Devleti’nde eyalet sistemi vardı. Osmanlı Devleti’nden eyaleti yöneten beyler beyi ya da valiler merkezden atanırdı. Burada ise ABD, Almanya ya da diğer ülkelerde olduğu gibi federasyona gidecek. Halk tarafından seçilen kişiler tarafından olacak. İdari yetersizliği olan kişiler devleti yönetir hale gelecek bir takım konularda özel kanunlarla özerklik sağlanacak. Diyarbakır Belediye Başkanlığı’nın düşünün ne hale geleceğini.” Halaçoğlu, bunun Meclis’ten geçmemesi için mücadele edeceklerini söyledi.
 
Erdoğan’ın büyük hayali
AKP lideri ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan 1991’de RP’de İstanbul İl Başkanı’yken Kürt raporu hazırlatmış, PKK’nın çözümü için Osmanlı’daki eyalet sisteminin şart olduğunu ise ilk kez 1993’te dile getirmişti. Gazeteci, yazar Metin Sever ile Cem Dizdar, 1993’te Türkiye gündeminde yer alan “2. Cumhuriyet tartışmalarını” aynı isimde bir kitapta topladılar. Bu kitapta Erdoğan,  “Ülke içinde yaşayan bazı grup insanlar milli yapı içerisinde kalmak istemezlerse ne olacak?” sorusuna, “Onun kararını yine halk verecek. Eyaletler tarzı olabilir” şeklinde cevap veriyor. Erdoğan 2004’te katıldığı bir TV programında başkanlık hayalini de açıklamış, “Eyalet sistemi gerekmiyor mu?” sorusuna “Eh tabii, yoksa altı kaval üstü şişhane olur” demişti.
 
AB parasıyla yürütüldü
YENİÇAĞ’ın gündeme getirdiği bu yasanın ön hazırlıkları Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yapıldı. Belediye başkanlarının yetkilerini daha aktif bir biçimde kullanmaları üzerine 2010-2011 yılları boyunca Türkiye’de çalışma yapan UNDP’nin çalışmalarını ise Avrupa Birliği finanse etti. AB, bu çerçevede Türkiye’nin eyalet sistemine geçişinin alt yapı hazırlıkları için 4 milyon Euro harcadı.  Bu güne kadar olan süreç ile şöyle gelişti:
12 Haziran 2006: Eyaletleşmenin ilk harcı Diyarbakır’da atıldı, mahkeme inşaatına başlandı.
23 Kasım 2006: Kalkınma ajansları devreye girdi, Türkiye fiilen 12 bölgeye bölündü.
7 Eylül 2007: Bölgesel istinaf mahkemelerinin görev yapacağı 9 şehir ’eyalet merkezi’ seçildi.
10 Aralık 2010: Adalet Bakanı Ergin, bir heyetle ABD’ye gidip federal sistemi inceledi.
11 Temmuz 2012: 13 yerde Bölgesel Ağır Ceza Mahkemesi kuruldu, yargı ayağı tamamlandı.